Το γενετικό ντοπάρισμα, που είναι πάρα πολύ δύσκολο να ανιχνευθεί, είναι η νέα απειλή για τον παγκόσμιο αθλητισμό.

Πηγή Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Επιστήμονες κλωνοποιούν γονίδια για να ντοπάρουν αθλητές

Η μεθυλτριενολόνη Μ3, που ανιχνεύθηκε στο αίμα ελληνίδας αθλήτριας, όμοια με εκείνη που ανιχνεύθηκε σε μέλη της Εθνικής Ομάδας Άρσης Βαρών, είναι μόνο μία αφορμή για να τεθεί επί τάπητος το θέμα του ντόπινγκ. Στην πραγματικότητα, υποστηρίζουν οι ειδικοί, αυτή είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου.



Πίσω και πέρα από κάθε παρόμοια είδηση έχει αναπτυχθεί μια ολόκληρη επιστήμη, αυτή που αρχικά στηρίχθηκε στα στεροειδή (αναβολικά), στη συνέχεια εξελίχθηκε ακόμη περισσότερο περνώντας στο λεγόμενο χημικό ντόπιγκ και προχώρησε για να φτάσει στο γενετικό ντόπιγκ


Της Στελίνας Μαργαριτίδου



"Αυτές οι ουσίες ντόπινγκ είναι υποπροϊόντα της ιατρικής τεχνολογίας. Όταν μιλούμε για σύγχρονο ντόπινγκ, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι χρησιμοποιείται πλέον από τα εργαστήρια η γονιδιωματική τεχνολογία, η μέθοδος της γενετικής μηχανικής και ότι δημιουργούνται νέες χημικές συνθέσεις, ακόμη και από φυσικές πρώτες ύλες, όπως για παράδειγμα από ένα φυτό με συγκεκριμένες ιδιότητες”, εξηγεί στη "Μ" ο καθηγητής Βιοτεχνολογίας του ΑΠΘ Αθανάσιος Τσαυτάρης.



ΔΙΚΟΠΟ ΜΑΧΑΙΡΙ


Η συνεχής πρόοδος της σύγχρονης επιστήμης, της βιοτεχνολογίας, εξελίχθηκε σε... δίκοπο μαχαίρι. Τώρα παρατηρείται έντονος ανταγωνισμός μεταξύ αυτών που δημιουργούν ουσίες που χρησιμοποιούνται για υπερεπιδόσεις αλλά και των μηχανισμών ανίχνευσης αυτών των ουσιών. Σύμφωνα πάντα με τον ίδιο, “σε πολλές από τις περιπτώσεις ελέγχου για πιθανές ουσίες ντόπινγκ, αυτό που προκύπτει είναι απλώς κάποιες... σκιές, καθώς είναι συχνά πολύ δύσκολο να εντοπιστούν με ακρίβεια τα ύποπτα σκευάσματα που πιθανόν χορηγήθηκαν σε κάποιον αθλητή".



ΚΑΙ… ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ!


Όταν πριν από μερικά χρόνια ο καθηγητής Γενετικής του ΑΠΘ Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης κλήθηκε να μιλήσει σε ειδική επιτροπή της Βουλής για το θέμα του ντόπινγκ, κατέταξε τους αθλητές που θα συμμετέχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνο σε τέσσερις κατηγορίες: Σε αυτούς που ντοπάρονται χημικά, σε αυτούς που ντοπάρονται γενετικά, σε αυτούς που δεν ντοπάρονται καθόλου και σε αυτούς που συμμετέχουν στους Παραολυμπιακούς. Οι σύγχρονες μέθοδοι ντόπινγκ που στηρίζονται στη γενετική είναι ήδη γνωστές στους επιστημονικούς κύκλους. Ο καθηγητής Γενετικής στο ΑΠΘ, που έχει ερευνήσει για χρόνια το θέμα, εξηγεί με απλά λόγια: "Η πιο συνηθισμένη και απλή πλέον μέθοδος ʽγενετικού ντοπαρίσματοςʼ είναι η λήψη ερυθροποιητίνης. Η ερυθροποιητίνη είναι μία ορμόνη που παράγουν οι νεφροί και βοηθά στην αιμοποίηση (διεγείρει δηλαδή τον μυελό των οστών να παράγει ερυθρά αιμοσφαίρια). Όσο περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια έχει ο αθλητής τόσο περισσότερο οξυγόνο απελευθερώνει και τόσο μεγαλύτερη αντοχή έχει. Ο κλασικότερος τρόπος γενετικής τροποποίησης είναι να εμφυτεύσουμε το γονίδιο της ερυθροποιητίνης στον αθλητή, ώστε να έχει μεγαλύτερες αποδόσεις".



Μάλιστα σχετικά πρόσφατα παρασκευάστηκε εργαστηριακά και μεταλλαγμένη μορφή της συγκεκριμένης ορμόνης. "Το γενετικό ντοπάρισμα, που είναι πάρα πολύ δύσκολο να ανιχνευθεί, είναι η νέα απειλή για τον παγκόσμιο αθλητισμό. Μπορεί να βασιστεί είτε σε ξένα γονίδια είτε στα γονίδια του ίδιου του ατόμου, τα οποία τοποθετούνται μέσα σε βακτήρια που έχουν την ιδιότητα να πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα. Στη συνέχεια χορηγείται στον ίδιο τον αθλητή. Πρόκειται δηλαδή για ένα είδος κλωνοποίησης του ίδιου του γονιδίου του αθλητή και για αυτό είναι πολύ δύσκολο να ανιχνευτεί", εξηγεί ο κ. Τσαυτάρης. Υπάρχουν ωστόσο και οι εξαιρετικές επιδόσεις, όπως αυτή του Μάικλ Φελπς, που βασίζονται στα γενετικά χαρακτηριστικά του κάθε αθλητή. Πριν από μερικά χρόνια άλλωστε ομάδα ελλήνων επιστημόνων (Κ. Τριανταφυλλίδη, Αναστασία Κουβάτση, Χρήστος Παπαδόπουλος και Ιωάννης Παπαδημητρίου) απομόνωσε το γονίδιο ACTN3, το οποίο επηρεάζει την ποικιλότητα στη λειτουργία των σκελετικών μυών και συμβάλλει στη δημιουργία υψηλών επιδόσεων.



“ΝΑ ΣΕΒΑΣΤΟΥΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΜΑΣ”


"Εμείς οι Έλληνες έχουμε υποχρέωση να σεβαστούμε την ηθική και τον πολιτισμό μας. Ο πολιτισμός και ο αθλητισμός για μένα είναι έννοιες ταυτόσημες. Θα προτιμούσα να λαμβάναμε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες με μια πολυπληθέστερη αποστολή και να στοχεύουμε σε αυτό, παρά στα περισσότερα μετάλλια", λέει στη "Μ" ο καθηγητής Αστέριος Δεληγιάννης, διευθυντής του Εργαστηρίου Αθλητιατρικής του Τμήματος Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του ΑΠΘ. Ο ίδιος, που μέχρι πρόσφατα ήταν αντιπρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Καταπολέμησης του Ντόπινγκ, τονίζει ότι δεν θα κάνει κανένα σχόλιο για τα πρόσφατα κρούσματα στον ελληνικό αθλητισμό, μέχρι να τελειώσουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες.



Ο καθηγητής Α. Δεληγιάννης, ο οποίος θεωρείται πρωτοπόρος στην έρευνα του ντόπινγκ, σε συνεργασία με αντίστοιχους φορείς του εξωτερικού, επεξεργάζεται πρόγραμμα ενημέρωσης πάνω σε θέματα ντόπινγκ, το οποίο θα ολοκληρωθεί μέσα στον επόμενο μήνα: "Η ενημέρωση θα παρέχεται δωρεάν σε τρία επίπεδα. Στα παιδιά, στους εφήβους αλλά και στους γονείς και προπονητές. Στόχος μας είναι η πρόληψη πάνω στο θέμα του ντόπινγκ το οποίο δεν αφορά μόνο το χώρο του πρωταθλητισμού".