Κριτική στην κριτική των Μ.Μ.Ε.

Η άλλη πλευρά στο θέμα του Βατοπαιδίου

Σπύρου Β. Μπαζίνα

Μερικά αποσπάσματα κατ επιλογήν

από το Περιοδικό Νέα Πολιτική

Η λεπτομερής ανάλυση των θεμάτων τα οποία ανέκυψαν με αφορμή τις ανταλλαγές ακινήτων μεταξύ του Δημοσίου και της Μονής Βατοπαιδίου ξεπερνά τα όρια ενός συντόμου δημοσιεύματος. Όμως, η μονομερής παρουσίαση των θεμάτων αυτών στον Τύπο δημιουργεί την ανάγκη να σκιαγραφηθεί σύντομα και η αλλη πλευρά. ..........................


Έπειτα, πρέπει να τονισθεί ότι η ανακοίνωση του Αγίου Όρους της 25ης Σεπτεμβρίου είτε αγνοήθηκε είτε παρερμηνεύτηκε από τον Τύπο. Η ανακοίνωση δεν καταδικάζει τον Γέροντα Εφραίμ, όπως αναφέρθηκε. Αντίθετα, «με πόνο ψυχής αδελφικά εκφράζει την οφειλόμενη συμπάθεια σε καθένα που βρίσκεται σε αδόκητη δυσκολία», αλλά και «καταδικάζει εκ των προτέρων κάθε πράξη που τυχόν θα αποδεικνυόταν αξιόμεμπτη». Έτσι, το Αγιον Όρος διαχωρίζει τα πρόσωπα από τις πράξεις και εκφράζει συμπάθεια για τα πρόσωπα καταδι- κάζοντας την όποια τυχόν αξιόμεμπτη πράξη χωρίς όμως να προκαταλαμβάνει την δικαιοσύνη όσον αφορά το αν τέτοιες πράξεις τελέσθηκαν και από ποιον.


Η ανακοίνωση εκφράζει περαιτέρω την άποψη ότι «δεν υπηρετεί την αλήθεια η γενική ισοπέδωσις που παρατηρήθηκε στον πρόσφατο δημοσιογραφικό θόρυβο» και υπογραμμίζει αλήθειες που δεν έτυχαν της δέουσας προσοχής. Δυο από αυτές τις αλήθειες πρέπει να αναφερθούν εδώ.

Πρώτα, πάνω από 300.000 προσκυνητές που φιλοξενούνται δωρεάν στο Αγιον Όρος κάθε χρόνο είναι αδιάψευστοι μάρτυρες ότι «οι μοναχοί αγωνίζονται με την προσωπική τους διακονία, την νηστεία, την αγρυπνία, την αυταπάρνηση και την προσευχή.» Έπειτα, το Αγιον Όρος μετά την Μικρασιατική Καταστροφή «με αίσθημα ευθύνης και αλληλεγγύης παρεχώρησε 1.200.000 στρέμματα γης για την αποκαταστασι των ακτημόνων και προσφύγων, γεγονός το οποίο ούτε μνημονεύεται ούτε αποτιμάται όσο θα έπρεπε, αντιθέτως αποσιωπάται και αναθεωρείται.» Η παράλειψη δημοσίευσης τόσο σημαντικών στοιχείων αποδεικνύει την μεροληπτικότητα τουλάχιστον σημαντικής μερίδας του Τύπου. Αλλά κυρίως τα στοιχεία αυτά ενισχύουν την άποψη ότι οι γενικεύσεις για την ζωή των Αγιορειτών και για περιουσιακές διεκδικήσεις Μοναστηριών είναι παραπλανητικές και άδικες.


Η παραθεώρηση της προσφοράς της Εκκλησίας και του Αγίου Όρους οφείλεται συχνά στην λανθασμένη άποψη ότι η Εκκλησία ασχολείται η πρέπει να ασχολείται μόνο με την προετοιμασία των μελών της για την μέλλουσα ζωή.[2]

Η Εκκλησία ως θεανθρώπινος οργανισμός, κύριο σκοπό έχει να θεραπεύσει τον άνθρωπο και να τον οδηγήσει, σε αυτή την ζωή (αφού «εν τω Άδη ουκ έστι μετάνοια»), μέσα από την κάθαρση, στην ελλαμψη και στην θεωση. Η θεραπεία δημιουργεί αυτομάτως κοινωνικό άνθρωπο, δηλαδή ψυχικά υγιή άνθρωπο.[3] Έτσι, η Εκκλησία βρίσκεται στο κέντρο της κοινωνικής ζωής και καθαγιάζει κάθε πλευρά της. Για αυτό η Εκκλησία είναι στο κέντρο κάθε πόλης, χωριού η Μοναστηριού και αποτελει κοινο σημείο αναφοράς για όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Η παρότρυνση του Αποστόλου Παύλου «αδιαλείπτως προσεύχεσθε» δεν σημαίνει ότι πρέπει να παρατήσουμε όλες τις δουλειές μας και να προσευχόμαστε αλλά να τις μετατρέπουμε σε προσευχή ενεργώντας στο όνομα του Θεού.

Έτσι, οι κοινωνικές η οικονομικές δραστηριότητες της Εκκλησίας μέσα στα πλαίσια της έννομης τάξης δεν είναι έξω από την αποστολή της. Οι δραστηριότητες αυτές της Εκκλησίας δεν είναι ούτε άδικες, δεδομένου ότι η Εκκλησία διαχειρίζεται την περιουσία της ως θεματοφύλακας και χάριν του Λαού. Για αυτό τον λόγο εξ άλλου ο Λαός την εμπιστεύεται περισσότερο από το Κράτος και της δίνει και από το υστέρημα του, ενώ στο Κράτος δεν πληρώνει επαρκώς ούτε τους φόρους από το πλεόνασμα του. Έτσι, η προσπάθεια που γίνεται να εμφανιστούν αυτές οι δραστηριότητες σαν παραβατικές είναι αποτέλεσμα σύγχυσης η απλά αντι-εκκλησιαστικού πνεύματος.[4]


Οι ισοπεδωτικές γενικεύσεις του Τύπου οφείλονται επίσης σε άγνοια η αντίθεση με τον κοινοβιακό τρόπο ζωής. Ήδη από την ίδρυση του πρώτου Αγιορείτικου Μοναστηριού, της Μεγίστης Λαύρας, από τον Όσιο τον Αθανάσιο τον Αθωνίτη το 961 μ.Χ. αυτός ο τρόπος ζωής είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με ποικίλες κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες. Ο Όσιος Αθανάσιος ιδρύει την Μονή της Μεγίστη Λαύρα και συνεισφέρει στην ίδρυση της Μονής των Ιβήρων και του Βατοπαιδίου, με την βοήθεια του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά και αργότερα του Ιωάννη Τσιμισκή. Η Μεγίστη Λαύρα «εξελίσσεται γρήγορα σε κέντρο μεγάλης γεωργικής και βιοτεχνικής επιχείρησης και κέντρο εμπορικών συναλλαγών με πλήρη διαχειριστική και διοικητική οργάνωση».[5]

Το Τυπικό του Τσιμισκή «δίνει την εντύπωση γενικού νόμου που ρυθμίζει τη ζωή μιας αυτοδιοικούμενης αγροτικής κοινότητας …» και «η συγκέντρωση γύρω από τον Αθανάσιο προσωπικοτήτων που ανήκαν στην ανωτάτη κρατική και εκκλησιαστική ιεραρχία και διέθεταν μεγάλα οικονομικά μέσα βοήθησε στην εκτέλεση του προγράμματος του με την ίδρυση κοινοβιακών πλούσιων μοναστηριών παρα τις συνεχείς αντιδράσεις … μιας ομάδας μοναχών».[6] Οι δραστηριότητες αυτές οδηγούν σε μια πολιτική και εκκλησιαστική αναδιοργάνωση της βαλκανικής χερσονήσου.[7]

Γίνεται έτσι σαφές ότι η προσπάθεια να συκοφαντηθεί το Αγιον Όρος και η Μονή Βατοπαιδίου για τις σχέσεις της με τους ισχυρούς της εποχής η για τις οικονομικές της δραστηριότητες είναι αποτέλεσμα αγνοίας η απλά αντι-κοινοβιακού πνεύματος η μιας άλλης αντίληψης που θέλει την Εκκλησία και τον Θεό μακριά από την ζωή και τον κόσμο. Η προσπάθεια δε να παρουσιαστεί ως καταχρηστική η νόμιμη διεκδίκηση της περιουσίας του από το Αγιον Όρος προσκρούει στην κοινή γνώση ότι το Αγιον Όρος προϋπήρξε του Ελληνικού Κράτους στο οποίο παρεχώρησε τεράστιες εκτάσεις, η περιουσία του Αγίου Ορούς δαπανάται για χάρη του Λαού και τα δάση στην κατοχή του Αγίου Ορούς διασώζονται και δεν καίγονται ούτε οικοπεδοποιούνται.
..................................................


Το Αγιον Όρος είναι μεγάλο κεφάλαιο και το Βατοπαίδι παραμένει ένα από τα Μοναστήρια με την μεγαλύτερη ιστορία και το μεγαλύτερο έργο. Θα πρέπει να τα διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού. Κανένας πολιτικός λόγος (να θιγεί η Κυβέρνηση), ιδεολογικός λόγος (να πληγεί το Αγιον Όρος και η Εκκλησία στο σύνολο της η να ανοίξει ο δρόμος για μια αναθεώρηση των σχέσεων Εκκλησίας και Κράτους), οικονομικός λόγος (το θέμα πουλαει για τα οικονομικά συμφέροντα των ιδιωτικών Μ.Μ.Ε., και οι αντίδικοι του Βατοπαιδίου, του Αγίου Ορούς η της Εκκλησίας ωφελούνται) η πραγματικός λόγος (αν καποιοι στο Βατοπαίδι εσφαλλαν) δεν δικαιολογεί την επιχειρούμενη απαξίωση του Αγίου Όρους και του Βατοπαιδίου.

Πηγή: Μητροπολίτης Καλαβρύτων Αμβρόσιος

__________________________________
[1] Βλ. Γέροντος Εφραίμ Φιλοθειτου, Ο Γέροντας μου Ιωσήφ ο Ησυχαστής και Σπηλαιώτης (1897-1959), Εκδοσις Ιεράς Μονής Αγίου Αντωνίου Αριζόνας, USA, 2008.
[2] Βλ. Πρωτοπρ. Ιωάννη Σ. Ρωμανιδη, Πατερικη Θεολογια, Εκδοσεις Παρακαταθηκη Θεσσαλονικη 2004, σ. 42.
[3] Του ιδίου, σ. 29-34.
[4] Ο μακαριστός Πατέρας Ιουστίνος Ποποβιτς εκφράζει την άποψη ότι η Ευρώπη σήμερα αρειανιζει. Βλ. Ιουστίνου Ποποβιτς, Άνθρωπος και Θεάνθρωπος, σ. 140-144.
[5] Βλ. Ν. Σβορωνου, Η σημασία της ίδρυσης του Αγίου Όρους για την ανάπτυξη του Ελλαδικού χώρου, Εκδοσεις Πανσέληνος, Αγιον Όρος, 1987, σ. 46.
[6] Του ιδίου, σ. 56.
[7] Του ιδίου, σ. 62.
[8] Βλ. Δ. Τσάκωνα, Εισαγωγή εις τον Νέον Ελληνισμόν, Κοινωνιολογία της πολιτικής και πνευματικής ζωής, Αθήναι 1971, βλ. Κεφάλαιο για το κοινωνικό δέον του Νέου Ελληνισμού, σ. 50-63.
[9] Για την ορθότητα του όρου Ρωμιός έναντι του λανθασμένου Γραικός (Γραικύλος) η Έλληνας, βλ. Πρωτοπρ. Ιωάννη Σ. Ρωμανιδη, Ρωμηοσυνη, Ρωμανία, Ρούμελη, Εκδοσεις Πουρνάρα, Αθήνα, 2002.
[10] Βλ. M.Weber, The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism, Economy Editions, 2003.
[11] Βλ. Τσάκωνα, σ. 67.
[12] Βλ. Τσάκωνα, σ. 74.