Γράφει η Σούλα Αντουλινάκη δασκάλα Προσχολικής Αγωγής Δραστηριοτήτων Δημιουργίας και Έκφρασης.
Η ηθική διδάσκεται, έλεγε ο Σωκράτης και προφανώς είχε δίκιο. Τι είναι όμως η ηθική; Ηθική θα μπορούσε να πει κάποιος ότι είναι η φωνή της συνείδησης και της καρδιάς μας και εκείνη που θα μας πληροφορήσει πότε αυτό που κάνουμε είναι σωστό ή λάθος. Η οικογένεια αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες της ηθικής ανάπτυξης του παιδιού. Εκείνη που θα το «εκπαιδεύσει» να έρθει σε επαφή με τα συναισθήματά του, να ενταχθεί ομαλά σε ομάδες και, τέλος, να αναπτυχθεί ψυχοσωματικά, γνωστικά και ψυχοπνευματικά. Για αυτό και ο ρόλος της διαπαιδαγώγησης είναι πολύ σημαντικός.
ηθική ανάπτυξη παιδιού
Τι είναι η ηθική ανάπτυξη;
Ηθική ανάπτυξη είναι ο τρόπος που ο άνθρωπος φτάνει στην ικανότητα να ισορροπεί ανάμεσα στις ανάγκες και τα θέλω του εγώ του και στις υποχρεώσεις του να ενεργεί θετικά ως προς τις ανάγκες και τα δικαιώματα των άλλων. Με τον όρο ηθικότητα εννοούμε την ικανότητα του ατόμου να ξεχωρίζει το «καλό» από το «κακό». Μπορούμε, όμως, να διδάξουμε την ηθική στα παιδιά μας, και ποιος είναι ο τρόπος;
Υπάρχουν τρία επίπεδα ηθικής σκέψης, με ιδιαίτερα γνωρίσματα το καθένα, όπου το κάθε επίπεδο περιλαμβάνει δύο στάδια, στα οποία εξειδικεύονται περισσότερο τα χαρακτηριστικά της ηθικής σκέψης, καθώς συντελείται η εξέλιξη.
Το πρώτο επίπεδο, το προ-συμβατικό, αναφέρεται στην πρώιμη παιδική ηλικία όπου οι κανόνες και οι κοινωνικές προσδοκίες είναι εξωτερικές ως προς το άτομο. Το επίπεδο αυτό έχει δύο στάδια:
πρώτον, τον προσανατολισμό στη σχέση υπακοής -τιμωρίας, δηλαδή σωστό είναι αυτό που αποφεύγει την τιμωρία, και
δεύτερον, τον προσανατολισμό στο συμφέρον, δηλαδή σωστό είναι αυτό που σε ευχαριστεί.
Το δεύτερο επίπεδο, το συμβατικό, αναφέρεται στη μέση παιδική ηλικία, όπου το άτομο έχει εσωτερικεύσει τους κανόνες και τις προσδοκίες των άλλων. Το επίπεδο αυτό έχει δύο στάδια:
πρώτον, τη διαπροσωπική συμφωνία και συμμόρφωση, δηλαδή σωστό είναι αυτό που σε καθιστά στους άλλους αποδεκτό, και
δεύτερον, την τήρηση του νόμου και της τάξης, δηλαδή το σωστό συμπίπτει με τους γραπτούς νόμους και κανόνες.
Το τρίτο και τελευταίο επίπεδο ηθικής ανάπτυξης, το μετα-συμβατικό, αναφέρεται στην εφηβεία, όπου το άτομο υιοθετεί οικουμενικές ηθικές αρχές και διαχωρίζει τους κανόνες αυτών, από τους κανόνες και τις προσδοκίες των άλλων. Το επίπεδο αυτό έχει δύο στάδια:
πρώτον, τον προσανατολισμός κοινωνικού συμβολαίου, δηλαδή τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν προτεραιότητα έναντι των νόμων, και
δεύτερον, τον προσανατολισμό στις καθολικές ηθικές αρχές, δηλαδή η ηθική είναι υπόθεση της προσωπικής συνείδησης του καθενός.
Η σημασία της οικογένειας
Η συναισθηματική ατμόσφαιρα μέσα στην οποία ζει και μεγαλώνει το παιδί συμβάλλει αποφασιστικά στην ηθική του ανάπτυξη και αγωγή. Η οικογένεια συμβάλλει στην ηθική ανάπτυξη του παιδιού, όταν μεταξύ γονέων και παιδιών υπάρχουν ισχυροί δεσμοί αγάπης. Επίσης, η οικογένεια συντελεί στην υιοθέτηση ηθικών κανόνων από το παιδί, στην περίπτωση κατά την οποία οι γονείς έχουν σταθερές αρχές ηθικής και χρησιμοποιούν μεθόδους πειθαρχίας με σαφήνεια, αμεσότητα και συνέπεια.
Οι ίδιοι οι γονείς πρέπει να αποτελούν πρότυπα για τα παιδιά τους, αφού τα παιδιά έχουν την τάση να επηρεάζονται πρωτίστως από τους γονείς τους. Η ανάπτυξη, και ειδικότερα η ηθική ανάπτυξη, των παιδιών γίνεται μέσα στα πλαίσια της οικογένειας. Είναι καθοριστικό οι γονείς να περιβάλλουν τα παιδιά τους με αγάπη και στοργή και να συμβάλουν στην ανάπτυξη ηθικής συμπεριφοράς από τα παιδιά.
Οι γονείς, αλλά και οι δάσκαλοι πρέπει να αποτελούν πρότυπα ηθικής για το παιδί, για αυτό οφείλουν να συμβάλλουν με τις πράξεις και τις δραστηριότητες τους στην ανάπτυξη της ηθικότητας των παιδιών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου