Παραθέτουμε το άρθρο του κυρίου Τάσος Χατζηαναστασίου, αιρετό μέλος του Συμβουλίου Επιλογής Στελεχών Σχολικών Μονάδων Νομού Αργολίδας με την παράταξη «Απέναντι Όχθη, ομάδα εκπαιδευτικών για τη συλλογική δράση».
Την αφορμή την πήραμε από το γειτονικό ιστολόγιο: http://stamdamd.blogspot.com/
Κρίσεις διευθυντών σχολικών μονάδων: αναπαραγωγή του συστήματος; υποταγή σε αυτό ή μετωπική σύγκρουση μαζί του;
και μείζον όστις, αντί της εαυτού πάτρας φίλον νομίζει, τούτον ουδαμού λέγω
(όποιος βάζει πιο πάνω τους φίλους από την πατρίδα του, για μένα είναι τιποτένιος) Σοφοκλέους Αντιγόνη, στ. 182-183)
Στον ευαίσθητο τομέα της παιδείας, εκεί που διαμορφώνονται οι μελλοντικές γενιές και σχεδιάζεται η αυριανή κοινωνία, οι συνέπειες από την εφαρμογή της -ελέω των δανειστών μας - κυβερνητικής πολιτικής της συρρίκνωσης του δημόσιου τομέα είναι ήδη και θα είναι ακόμη πιο τραγικές στο άμεσο και ορατό μέλλον. Οι σημαντικότερες από αυτές τις συνέπειες είναι οι περικοπές των κονδυλίων για βασικές λειτουργικές ανάγκες των σχολείων, για τη μετακίνηση των μαθητών, για τους μισθούς και τις συντάξεις των εκπαιδευτικών και για τις προσλήψεις, το κλείσιμο σχολείων, η ουσιαστική κατάργηση της ενισχυτικής διδασκαλίας και της πρόσθετης διδακτικής στήριξης, η εγκατάλειψη της παιδείας των ομογενών. Από την άλλη μεριά, σχεδιάζεται ένα «νέο σχολείο» βασικός στόχος του οποίου δεν είναι η μόρφωση και η ψυχική και ηθική καλλιέργεια, αλλά αντίθετα, η «φτηνή» απασχόληση των παιδιών και των εφήβων κάποια χρόνια σε μεγάλα σχολικά συγκροτήματα. Έτσι, η «παιδεία της αμάθειας» με τα χιλιάδες αριστεία που δεν αντιπροσωπεύουν ούτε γνώσεις ούτε αξίες όχι μόνο θα συνεχίζεται αλλά θα οδηγεί πλέον είτε στην ανεργία είτε σε πανεπιστήμια με αυταρχική δομή, φτωχό περιεχόμενο και καμία προοπτική για τους αποφοίτους. Η πραγματική γνώση θα γίνεται κτήμα λίγων: όσων μπορούν να πληρώνουν. Για να επιβληθεί όμως ένα φτηνό και υποβαθμισμένο σχολείο, όπου τα παιδιά θα στοιβάζονται σε 30άρια τμήματα με δασκάλους απαξιωμένους, κακοπληρωμένους και όλο και πιο γερασμένους, απαιτείται ένα αυταρχικό διοικητικό πλαίσιο. Στο πλαίσιο αυτό ο ρόλος του διευθυντή του σχολείου «αναβαθμίζεται» σε βάρος του συλλόγου διδασκόντων και μετατρέπεται σε αυτόν του αξιολογητή-μάνατζερ.
Έχοντας υπόψη μας όλα αυτά, είχαμε από την πρώτη στιγμή εκφράσει τη διαφωνία μας για το νέο σύστημα επιλογής διευθυντών σχολικών μονάδων. Η θέση μας ήταν και παραμένει πως εκτός από την απαραίτητη διδακτική πείρα, τη φιλοπονία και τη γνώση της νομοθεσίας, ο υποψήφιος διευθυντής πρέπει να είναι και αποδεκτός από τους συναδέλφους του και να έχει τη διάθεση να αντισταθεί στην αυθαιρεσία της διοίκησης σε συνεργασία με το σύλλογο διδασκόντων. Η απόκτηση μορίων από προηγούμενη διευθυντική θέση δεν αποτελεί πάντοτε ασφαλές κριτήριο όταν είναι γνωστό πως στο ελληνικό δημόσιο, η «σωστή» κομματική ένταξη και οι κατάλληλες γνωριμίες έχουν την ιδιότητα να απαλείφουν αδυναμίες και ανεπάρκειες. Με το νέο σύστημα όμως, κοντά στην προϋπηρεσία, αυξημένη βαρύτητα αποκτούν επίσης οι διάφοροι τίτλοι σπουδών και επιμόρφωσης στο πλαίσιο μιας τεχνοκρατικής αντίληψης με βάση την οποία ο κάτοχος διδακτορικού διπλώματος, δηλαδή ενός τυπικού ακαδημαϊκού – ουσιαστικά ερευνητικού - προσόντος, είναι πιο κατάλληλος για διευθυντής σχολείου απ’ ό,τι ένας καθηγητής που υπηρετεί ως υποδιευθυντής σε ένα σχολείο για κάμποσα χρόνια. Βρέθηκαν έτσι πιο μπροστά στους πίνακες κατάταξης πολλοί «άκαπνοι» συνάδελφοι ενώ άλλοι με πολυετή θητεία και προσφορά βρέθηκαν στα «χαμηλά». Τέλος, πολλοί αξιόλογοι συνάδελφοι αποθαρρημένοι από τον τρόπο υπολογισμού των σταθερών μορίων και από το νέο ρόλο του διευθυντή, δεν κατέθεσαν καν αίτηση.
Όσο για την προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η αυθαιρεσία στη βαθμολογία της συνέντευξης που επικρατούσε ως τώρα, με την ανάπτυξη εκ μέρους του υποψηφίου ενός θέματος μελέτης περίπτωσης που δινόταν σ’ αυτόν 10 λεπτά πριν από τη συνέντευξη, είναι αποκαλυπτική της φιλοσοφίας της ηγεσίας του Υπουργείου: στις ενδεικτικές ερωτήσεις και κυρίως στις απαντήσεις που δίνονταν στο Συμβούλιο Επιλογής, ως σωστές λαμβάνονταν αυτές που θεωρούσαν ως αυτονόητα αντιπαιδαγωγική τη συμπεριφορά του καθηγητή που βάζει πολλή δουλειά για το σπίτι ή χαμηλούς βαθμούς. Όσο δε για την επιβολή και της πιο απλής ποινής, θα έπρεπε να προηγηθούν ανακρίσεις επί ανακρίσεων. Είπαμε: το νέο σχολείο δεν είναι για να μαθαίνουν τα παιδιά γράμματα και την αξία της προσπάθειας, ούτε για να αποκτούν αξίες και αρχές, αλλά για να περνάνε όσο πιο ευχάριστα γίνεται την ώρα τους μέχρι να βγουν στην ανεργία… Κατά τα άλλα, η διαδικασία θύμιζε λίγο πολύ τυχερό παιχνίδι αφού σε άλλους τύχαινε μία περίπτωση που μπορούσε κανείς να την αναπτύξει χωρίς να χρειάζεται να γνωρίζει κάτι εκ των προτέρων ενώ σε άλλους τύχαινε περίπτωση που απαιτούσε τη γνώση λεπτομερειών της εκπαιδευτικής νομοθεσίας. Η δε «έκθεση αυτοαξιολόγησης» που έπρεπε να καταθέσει υποχρεωτικά κάθε υποψήφιος, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν ήταν τίποτε άλλο από ένα υμνολόγιο του εαυτού του όπου σπάνια έβρισκε κανείς κάποιο έστω ίχνος αυτοκριτικής. Κι όμως από αυτή τη συνήθως γεμάτη ανούσιες περιαυτολογίες έκθεση, θα έπρεπε το Συμβούλιο να εκτιμήσει την προσωπικότητα του υποψηφίου και να την αξιολογήσει. Τέλος, από το βιογραφικό σημείωμα θα έπρεπε να συνεκτιμηθούν στο λεγόμενο προφορικό βαθμό (πέραν δηλαδή του συνόλου των σταθερών μορίων) η ευρύτερη καλλιέργεια και μόρφωση, η προσφορά και το έργο του υποψηφίου. Θα έπρεπε. Έγινε όμως όντως έτσι; Υποψήφιοι που δε γνωρίζουν ούτε τη χρήση Η/Υ βαθμολογήθηκαν με «άριστα», άρκεσε όμως γι’ αυτούς, όπως και για άλλους, που στερούνταν άλλων ουσιαστικών προσόντων, το γεγονός ότι είχαν διατελέσει συνδικαλιστές της ΠΑΣΚ ή της ΔΑΚΕ...
Κοντολογίς επρόκειτο για μια διαδικασία που κάθε άλλο παρά διασφάλιζε ότι ένα αμερόληπτο συμβούλιο θα μπορούσε να επιλέξει τους καταλληλότερους υποψηφίους. Θα μπορούσε ωστόσο να λειτουργήσει στοιχειωδώς έστω με κάποια σταθερά κριτήρια που όμως δεν θα εφαρμόζονταν επιλεκτικά «στα δικά μας παιδιά» αλλά σε όλους ανεξαιρέτως. Έλα όμως που η πλειοψηφία των μελών του Συμβουλίου στην Αργολίδα λειτούργησε με τον… παραδοσιακό τρόπο της εκ των προτέρων συνεννόησης για το ποιοι θα στηριχτούν και με ποιο τρόπο ανάλογα με την «μπλε» ή «πράσινη» ταυτότητα του υποψηφίου! Για άλλη μια φορά επικράτησε η λογική του να φανούμε αρεστοί στους «φίλους» ενώ το καλό του δημόσιου σχολείου και της κοινωνίας γενικότερα ούτε καν πέρασε από το μυαλό τους. Έτσι, για να μην υπάρξουν... δυσαρεστημένοι (που τελικά υπήρξαν φυσικά!), η βαθμολογία της συντριπτικής πλειοψηφίας των υποψηφίων κυμάνθηκε μεταξύ 12 και 15 από τα έξι μέλη του επταμελούς συμβουλίου. Περιττό να επισημάνουμε πως οι «πράσινοι» έδιναν το δεκαπεντάρι τους «πράσινους» υποψήφιους και αντίστοιχα οι «βένετοι» στους δικούς τους ενώ στους «μη δικούς τους» εμφανίζονταν «σφιχτοί». Ελάχιστοι ήταν αυτοί που θεωρήθηκαν «κοινής αποδοχής» και πράγματι πήραν και από τα εφτά μέλη του συμβουλίου υψηλή βαθμολογία, παρόλο που υπήρχαν και άλλοι εξίσου αξιόλογοι, αλλά δυστυχώς οι περισσότεροι δεν ήταν ούτε ΠΑΣΟΚ ούτε ΝΔ ενώ όσοι από αυτούς ήταν, φαίνεται πως έπεσαν θύματα... εσωκομματικών συμφωνιών ή διακομματικών συναλλαγών και δεν επελέγησαν. Τελικά, αποδείχθηκε για άλλη μια φορά ότι οι συνδικαλιστικές παρατάξεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ δεν μπορούν να απαλλαγούν από το… προπατορικό τους αμάρτημα, να λειτουργούν περισσότερο ως μηχανισμοί εξυπηρέτησης πελατών και διανομής θέσεων και λιγότερο ως χώροι παραγωγής ιδεολογίας και πολιτικής.
Αυτά όλα θα μπορούσαν να θεωρηθούν έως και διασκεδαστικά ως γραφικά υπολείμματα του κομματικού-πελατειακού συστήματος που διέλυσε τη δημόσια εκπαίδευση και κατ’ επέκταση οδήγησε τη χώρα στη σημερινή της κατάντια, αν τις συνέπειες δεν τις πλήρωνε ο ελληνικός λαός. Γιατί, μια κακή επιλογή διευθυντή ή αντίστοιχα ο αποκλεισμός ενός άξιου υποψηφίου δεν αφορά μόνο τους εκπαιδευτικούς του σχολείου, αλλά και τους μαθητές και τους γονείς, την τοπική κοινότητα και την ελληνική κοινωνία γενικότερα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η χαμηλή βαθμολογία με την οποία «ανταμείφθηκε» υποψήφιος ο οποίος και διευθυντική και διδακτική εμπειρία διέθετε και είχε την αποδοχή του κλάδου ενώ είχε μετατρέψει το σχολείο του σε πειραματική ερευνητική μονάδα και κέντρο πολιτισμού με μετεωρολογικό σταθμό και σεισμογράφο και προγραμμάτιζε τη δημιουργία αστεροσκοπείου! Ο συνάδελφος αυτός απογοητευμένος και αηδιασμένος επιθυμεί να εγκαταλείψει το νομό ενώ τα όσα έχει δημιουργήσει θα μείνουν να σκουριάζουν προς δόξαν… του αξιοκρατικού συστήματος και της… αμεροληψίας του Συμβουλίου Επιλογής. Η συγκεκριμένη περίπτωση μαζί με άλλες πολύ χαρακτηριστικές, όπως αυτή ενός επιτυχημένου διευθυντή, με αγάπη για το σχολείο και όραμα για την εκπαίδευση, αποτελούν εγκλήματα της πλειοψηφίας του Συμβουλίου που με τη μικροψυχία και την «τσιγγουνιά» της στη βαθμολογία απαξίωσε τη δημιουργικότητα και την προσφορά προκειμένου να υποστηρίξει κομματικούς φίλους... Ως πότε όμως θα γίνονται τέτοια εγκλήματα σ’ αυτή τη χώρα; Και ως πότε θα τα ανέχεται η ελληνική κοινωνία;
Σε όλο αυτό το στημένο σκηνικό, με έναν τρωτό νόμο, που ακόμη και από την ΟΛΜΕ καταγγέλθηκε την τελευταία στιγμή και όχι επί της ουσίας, με βροχή διευκρινίσεων από το Υπουργείο που έπαιρνε και έδινε μόρια ακόμη και μετά την έναρξη της διαδικασίας συνεντεύξεων και με ένα Συμβούλιο Επιλογής κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τους, εμείς πήραμε την απόφαση να μείνουμε και να παλέψουμε. Για να παρθούν αποφάσεις με γνώμονα το καλό του δημόσιου σχολείου που όλοι υποκριτικά υποστηρίζουν. Οι εξελίξεις μάς απογοητεύουν όπως άλλωστε και την πλειοψηφία των συναδέλφων, καθώς όχι μόνο έγιναν για άλλη μια φορά αρκετές κακές επιλογές, αλλά κυρίως γιατί μείναμε μόνοι να υπερασπιζόμαστε αρχές και αξίες που να ισχύουν για όλους ανεξάρτητα από την κομματική τους ταυτότητα. Ακόμη και το μέτρο της εκ των υστέρων επιλογής των σχολείων από τους υποψήφιους διευθυντές, από ό,τι φαίνεται, βρέθηκε τρόπος να ακυρωθεί στην πράξη για να γίνει η μοιρασιά όπως γινόταν πάντα. Είμαστε ωστόσο περήφανοι που όσο περνούσε από το χέρι μας ήρθαμε σε μετωπική σύγκρουση με τους εκπροσώπους ενός συστήματος που θεωρούμε σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνο για τη σημερινή κρίση παρά τις απειλές και τους εκβιασμούς που δεχτήκαμε. Είμαστε περήφανοι που σταθήκαμε αυστηροί κριτές όσων επιδιώκουν μια θέση από την οποία θα κρίνουν αύριο και θα αξιολογούν συναδέλφους, που πλήξαμε το κύρος όσων θεωρούμε ανεπαρκείς και ανεπιθύμητους από την πλειοψηφία των συναδέλφων. Ας μη μας κατηγορούν λοιπόν για «εμπάθεια» ή «αλαζονεία». Η ερμηνεία μιας πολιτικής στάσης με βάση τον ατομικό ψυχισμό (ανάλογη του τύπου: «ο Χίτλερ ήταν τρελός») είναι βλακώδης και φανερώνει χαμηλό πνευματικό επίπεδο. Η επιλογή της σύγκρουσης με το σύστημα είναι καθαρά πολιτική και τα κριτήριά μας υπήρξαν διαφανή και ίδια για όλους: εργατικότητα, εμπειρία, γνώση, συγκροτημένη και τεκμηριωμένη απάντηση στις ερωτήσεις και αποδοχή από τους συναδέλφους. Γνωρίζουμε ότι με τη χαμηλή μας βαθμολογία προκαλέσαμε την μήνιν όσων τρέφουν θεμιτές μεν προσωπικές φιλοδοξίες, δεν είναι όμως προτεραιότητά τους το δημόσιο σχολείο. Γιατί τα δικά τους κίνητρα είναι αποκλειστικά ιδιοτελή, αντίθετα με μας που δεν υπολογίσαμε το ατομικό συμφέρον ούτε το τίμημα που πληρώνουμε για τις επιλογές μας. Γιατί, αν είχαμε πράξει διαφορετικά, κρυπτόμενοι κι εμείς πίσω από τη βαθμολογία της κλίμακας 12-15, θα είχαμε μεν τώρα την ησυχία μας και θα κερδίζαμε πιθανά τη συμπάθεια όσων έχουν προσβάσεις στην εξουσία, αλλά θα ήμασταν ασυνεπείς, συμβιβασμένοι και συνυπεύθυνοι για τη διαιώνιση της αθλιότητας στην εκπαίδευση. (Αυτό βέβαια δε σημαίνει πως είμαστε τόσο αφελείς να πιστεύουμε πως ένας καλός διευθυντής θα αποτελούσε την πανάκεια για όλα τα προβλήματα). Επιλέξαμε επομένως το δύσκολο δρόμο απογοητεύοντας - ακόμη και εξοργίζοντας - «φίλους» και γνωστούς εφόσον θεωρήσαμε ότι όσο αξιόλογοι κι αν είναι ως συνάδελφοι είτε δεν είναι κατάλληλοι για να αναλάβουν τη διεύθυνση ενός σχολείου είτε θα πρέπει πρώτα να εργαστούν μερικά χρόνια ακόμη στην τάξη προτού καταλάβουν μια τέτοια θέση. Αν τώρα μετανιώνουν που μας ψήφισαν, το λάθος είναι δικό τους που επένδυσαν σε μία αθέμιτη συναλλαγή στην οποία όχι μόνο δε δεσμευτήκαμε ποτέ αλλά είναι και αντίθετη προς τις αρχές μας. Αν αισθανόμαστε επομένως ότι οφείλουμε να λογοδοτήσουμε σε κάποιους, αυτοί είναι η μεγάλη πλειοψηφία των συναδέλφων και ακόμη περισσότερο η ελληνική κοινωνία. Έτσι αντιλαμβανόμαστε το δημόσιο σχολείο, έτσι αντιλαμβανόμαστε αυτό που γενικότερα ονομάζουμε «πατρίδα» και αυτή είναι η προτεραιότητά μας.
Η καθαρότητα και συνέπεια της στάσης μας ακυρώνει στην πράξη κάθε προσπάθεια φίμωσής μας - γιατί τι άλλο νόημα έχουν οι καταγγελίες, οι απειλές και οι κατηγορίες για «εμπάθεια» και «δόλο»; - γιατί η δική μας φωνή ενώνεται με τη μεγάλη κραυγή που βγάζει από τα σπλάχνα του αυτό το διάστημα ο ελληνικός λαός και απαιτεί να προχωρήσει η αυτοκάθαρση, η απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει η χώρα να βγει από τη σημερινή κρίση και να ανακτήσει τη χαμένη της αξιοπρέπεια και ανεξαρτησία.
Τάσος Χατζηαναστασίου,
αιρετό μέλος του Συμβουλίου Επιλογής Στελεχών Σχολικών Μονάδων Νομού Αργολίδας με την παράταξη «Απέναντι Όχθη, ομάδα εκπαιδευτικών για τη συλλογική δράση».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου