Ὑπάρχει πόλεμος ἔξω καί λυσσομανᾶ»...

Βιοηθικές προκλήσεις στη νέα χιλιετία. Μια Ορθόδοξη απάντηση.


τοῦ αἰδεσ. John Breck. Καθηγητοῦ τῆς Βιοηθικῆς

Απόσπασμα κειμένου

Ὑπάρχει πόλεμος ἔξω καί λυσσομανᾶ»...

῾Η καταγραφή κάποιων παγκόσμιων δεινῶν, ἀκόμη καί ὅταν ἐνδύονται μέ τόν εὐφημισμό τῶν «ἠθικῶν προκλήσεων», μπορεῖ εὔκολα νά μᾶς κάνει νά αἰσθανθοῦμε καταβεβλημμένοι καί ἀβοήθητοι νά ἀντιστρέψουμε τήν πλημμυρίδα τῆς ἠθικῆς κατάπτωσης, πού ἀπειλεῖ νά παρασύρει τίς πιό ἀγαπητές ἀξίες τῆς κοινωνίας καί τοῦ πολιτισμοῦ μας.

Γιά τούς ᾿Ορθόδοξους Χριστιανούς ὑπάρχει ἀληθινά πόλεμος πού λυσσομανᾶ. ῾Η θρησκευτική πίστη τοῦ δυτικοῦ κόσμου ἔχει λεπτυνθεῖ καί ἴσως ἔχει διαλυθεῖ. Οἱ κύριες ἐκκλησίες ἔχουν αὐξανόμενα ἀποδεχθεῖ τήν πολιτική ὀρθότητα καί τόν ἡδονισμό.

῎Οχι μόνο πρόδωσαν τή χορεία τῶν μαρτύρων, ἀλλά ἔχουν ἀπορρίψει κάθε μορφή ἀσκητισμοῦ, πού εἶναι τό θεμέλιο τῆς ἁγιότητος.

Οἱ περισσότερες ἔχουν ἐγκαταλείψει κάθε μορφῆς διεκδίκηση, ὅτι σκοπός τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς εἶναι ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ. Καί οἱ ταγοί τους ἀποροῦν ἀκόμη, γιατί οἱ ἀκολουθίες τους εἶναι κάτι περισσότερο ἀπό διασκέδαση. ῎Ισως ἡ μεγαλύτερη ἠθική καί πνευματική πρόκληση γιά μᾶς τούς ᾿Ορθόδοξους Χριστιανούς σήμερα προέρχεται λιγότερο ἀπό τό πεδίο τῆς ἰατρικῆς τεχνολογίας, παρά ἀπό τόν πειρασμό αὐτοῦ πού ἀποκαλεῖται «καλοήθης ἀποστασία».

Αὐτή εἶναι ὁ κακοήθης «πειρασμός» νά ἀνανεώσουμε, στό ὄνομα τοῦ χριστιανισμοῦ, ἀξίες καί πεποιθήσεις πού δίνουν νόημα στή ζωή μας. Εἶναι ἕνας πειρασμός, στόν ὁποῖο πολλές χριστιανικές ἐκκλησίες ἔχουν ἤδη ὑποκύψει. Εἶναι ὕπουλος καί εὔκολα καλύπτεται κάτω ἀπό τόν μανδύα τῆς «σχετικότητος».

Πράγματι ὑπάρχει πόλεμος πού λυσσομανᾶ. Καί ἐμεῖς οἱ ᾿Ορθόδοξοι πρέπει νά διαλέξουμε. ᾿Από τή μία πλευρά μποροῦμε νά ἀποδεχθοῦμε τήν ἧττα. Μποροῦμε νά ἐνδώσουμε στίς κοσμικές πιέσεις καί νά συσχηματιστοῦμε, ὅπως ἔχουν κάνει οἱ ἄλλοι.

᾿Από τήν ἄλλη πλευρά μποροῦμε νά δώσουμε νέα ἀξία στήν ᾿Ορθόδοξη διδασκαλία, τήν ὁποία ὑπηρετοῦμε σήμερα μόνο μέ τά χείλη· διδασκαλία γιά τή μεταμόρφωση τοῦ κόσμου, γιά τήν ἀξιοπρέπεια καί τήν ἱερότητα τῆς κάθε ἀνθρώπινης ζωῆς, γιά τή σωτηριώδη δύναμη τοῦ Εὐαγγελίου καί γιά τό ἀποστολικό χρέος νά ἐξαγγείλουμε καί νά ζήσουμε αὐτό τό Εὐαγγέλιο μέσα σέ ἕνα κόσμο ἁμαρτωλό καί ἐχθρικό.

᾿Εάν, μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, διαλέξουμε τή δεύτερη θέση, αὐτό σημαίνει ὅτι διαλέγουμε τή μόνη ἀπάντηση πού εἶναι κατάλληλη στίς σημερινές ἠθικές προκλήσεις. Αὐτό σημαίνει πρόκληση νά γίνουμε ἅγιοι. ῞Ομως τό νά κάνεις αὐτή τήν ἐξαγγελία στήν ἐποχή τῶν βιοϊατρικῶν διλημμάτων καί τῶν ἄλλων προόδων προκαλεῖ τή γελοιότητα καί τή χλεύη.

Τό νά ἀρνῆσαι νά συσχηματισθεῖς μέ τό χρησιμοθηρικό πνεῦμα, τόσο ἐμφανές στίς δυτικές κοινωνίες, ὁπωσδήποτε εἶναι τό σημερινό ἀνάλογο τῆς ἄρνησης νά θυσιάσεις στό ἄγαλμα τοῦ Ρωμαίου Αὐτοκράτορος. Προκαλεῖ ὄχι μόνο χλευασμό, ἀλλά καί μαρτύριο.

῞Ο,τι διακρίνει τήν ᾿Ορθόδοξη Χριστιανοσύνη ἀπό κάθε ἄλλη ἔκφραση Χριστιανικῆς πίστης, εἶναι ἡ πεποίθησή της ὅτι τό ἀνθρώπινο πρόσωπο καλεῖται ἀπό τό Θεό νά ἀλλάξει· νά ὡριμάσει μέ τή δύναμη τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος· νά προχωρήσει ἀπό τήν πνευματική νηπιότητα στήν πνευματική ὡριμότητα. Αὐτό συνεπάγεται πάνω ἀπό ὅλα ἀγώνα ἐνάντια σ᾿ αὐτό πού οἱ ῞Αγιοι Πατέρες ἀποκαλοῦν «πάθη». Οἱ ᾿Ορθόδοξοι Χριστιανοί εἶναι ἴσως οἱ μόνοι πού ἀναγνωρίζουν τήν ἀνάγκη τους γιά ὁλοκληρωτική ἀλλαγή καί προχωροῦν στήν πραγματοποίησή της.

῾Ο στόχος αὐτός τῆς ἐσωτερικῆς κίνησης γιά μιά ἀκόμη φορά εἶναι ἡ ἁγιότητα. ᾿Ενόσῳ ἐπιτυγχάνουμε αὐτόν τό στόχο καί ἐπιτρέπουμε στό ῞Αγιο Πνεῦμα νά ἐργασθεῖ μέσα μας αὐτή τή μετατροπή, ἁγιοποιοῦμε ἀμφότερα, τούς ἑαυτούς μας καί τόν κόσμο γύρω μας. ῎Ετσι διαμορφώνουμε τή βάση γιά ὁποιαδήποτε κατάλληλη ἀπάντηση, πού ἴσως προσφέρουμε στά σοβαρά βιοηθικά καί ἄλλα ἠθικά ζητήματα τῆς καθημερινῆς μας ἐμπειρίας. ῾Υπάρχει, ἀπό πρακτικῆς πλευρᾶς, κάποια δυνατότητα γιά μᾶς τούς Χριστιανούς νά πραγματοποιήσουμε πραγματικές καί θετικές ἀλλαγές σ᾿ ἕνα κόσμο φορτωμένο μέ τόσες ἠθικές προκλήσεις;

Πῶς μπορεῖ ἡ προσωπική μας ἀναζήτηση γιά ἁγιότητα νά ἐπηρεάσει σέ σημαντικό βαθμό τίς ἀποφάσεις καί τίς πράξεις αὐτῶν πού κατέχουν τή δύναμη στίς κυβερνήσεις, στίς πολυεθνικές ἑταιρεῖες καί τά ἐργαστήρια;

Δέν εἶναι οὐτοπία ἤ ἁπλῶς ἀνοησία νά σκεπτόμαστε ὅτι μποροῦμε κατά κάποιο τρόπο νά ἐπηρεάσουμε πρόσωπα πού ἔχουν σάν κίνητρο τή σαγήνη τῆς ἐπιστημονικῆς θεραπείας ἀνιάτων ἀσθενειῶν καί πάνω ἀπό ὅλα τήν ὑπόσχεση ἀπεριορίστου κέρδους;

῾Οποτεδήποτε ἀντιμετωπίζουμε προκλήσεις ἤ διλήμματα πού φαίνονται καταπιεστικά καί ἄλυτα θά πρέπει νά θυμόμαστε ὅτι ἡ Βουλή τοῦ Θεοῦ κυβερνᾶ ὄντως ὅλα τά πράγματα. Μέσα ἀπό τίς χωρίς νόημα τραγωδίες καί ἐκδηλώσεις τοῦ κακοῦ, ὁ Θεός μπορεῖ νά δώσει νόημα καί νά ἐργαστεῖ τό σχέδιο Του.

Αὐτό ἰσχύει τόσο γιά τά βιοηθικά ζητήματα, ὅσο καί γιά τίς προσωπικές μας κρίσεις. Πῶς μποροῦμε νά ἀπαντήσουμε στίς πολλές ἠθικές προκλήσεις τοῦ καιροῦ μας; ῾Η ἀπάντηση εἶναι πολύ ἁπλή. Πρέπει νά ἀπαντήσουμε ὡς ἱερεῖς. ῾Η ῾Ιερωσύνη δέν εἶναι μόνο γιά τούς χειροτονημένους ἱερεῖς. Κατά τόν ᾿Απόστολο Πέτρο ὁ καθένας μας εἶναι μέλος ἑνός «῾Ιερατεύματος ἁγίου», γένος ἐκλεκτόν, βασίλειον ἱεράτευμα, ἔθνος ἅγιον».

῞Ενα σημαντικό στοιχεῖο τῆς κοινῆς ἱερατικῆς μας ἀποστολῆς εἶναι ἡ μεσολαβητική προσευχή.

Μέ αὐτήν κρατᾶμε στό Φῶς τοῦ Θεοῦ καί στή φιλανθρωπία Του τίς ζωές ὅλων πού εἶναι θύματα τῶν καταστροφικῶν πράξεων τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, μαζί μέ τούς ἴδιους τούς καταστροφεῖς. ῎Ετσι καλούμεθα νά κάνουμε μιά ἱερατική προσφορά γιά κάθε κατεστραμμένο ἔμβρυο, γιά κάθε παιδί πού σκοτώνεται μέ ἔκτρωση, γιά κάθε παιδί πού ὑπόκειται σέ βία, καί ἄλλες μορφές ἐκμετάλλευσης.

᾿Ακόμη ἡ ἱερατική μας ὑπηρεσία περιλαμβάνει προσφορά στό Θεό τῶν ἀναπήρων μελῶν τῆς κοινωνίας μας, τά ὁποῖα τόσο εὔκολα χαρακτηρίζουμε «μειονεκτικά» καί τά περιθωριοποιοῦμε.

Περιλαμβάνει προσευχή γιά ἐκείνους πού διαπράττουν ἐγκλήματα βίας, ζητώντας ἀπό τόν Θεό νά ἀφυπνίσει τή συνείδησή τους καί νά μεταμορφώσει τήν καρδιά τους καί νά θεραπεύσει τίς καταστροφικές τάσεις τους.

Αὐτό σημαίνει προσευχή γιά τούς ἐπιτιθεμένους, καθώς καί γιά τά θύματά τους.

Καί δέν ὑπάρχει διαφορά ἐάν εἶναι τρομοκράτες, δημιουργοί παιδικῆς πορνογραφίας στό διαδίκτυο ἤ γιατροί πού κάνουν ἐκτρώσεις καί ἀσκοῦν εὐθανασία στά νοσοκομεῖα καί τίς κλινικές. Αὐτό τό εἶδος τῆς ἱερατικῆς ὑπηρεσίας ἀποτελεῖ ὑπευθυνότητα τοῦ κάθε βαπτισμένου Χριστιανοῦ, χωρίς ἐξαίρεση. Εἶναι μία ὑπηρεσία, μέ τήν ὁποία ὁ καθένας μας μπορεῖ νά προσφέρει στό Θεό καί αὐτούς πού δημιουργοῦν ἠθικά διλήμματα καί αὐτούς πού ὑποφέρουν ἀπό τίς συνέπειές τους.

῎Ισως ἀκούγεται πολύ ἁπλό ἤ ἁπλοϊκό ὁ ὑπαινιγμός ὅτι ἡ πιό κατάλληλη ἀπάντησή μας στίς βιοηθικές καί ἄλλες ἠθικές προκλήσεις εἶναι νά προσευχόμεθα.

᾿Ακόμη, ἔστω καί ἄν εἴμαστε σέ θέση νά ἐπηρεάσουμε τό Κοινοβούλιο, νά ἀπαγορεύσουμε τήν ἀνθρώπινη κλωνοποίηση, νά δώσουμε ἐναλλακτικές λύσεις γιά τίς ἐκτρώσεις καί τήν εὐθανασία, δέν θά ὑπάρξει τελειωτική λύση γιά τίς προσπάθειές μας, ἄν δέν τίς ἐπιχειρήσουμε γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ καί γιά τήν ἐκπλήρωση τοῦ σχεδίου Του γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου. «῾Υπάρχει πόλεμος ἔξω καί λυσσομανᾶ».

Αὐτή ἡ λυσσαλέα ἀντιπαράθεση κατά τόν ᾿Απόστολο Παῦλο εἶναι οὐσιαστικά ἕνας ἀγώνας πρός τίς «ἀρχές καί ἐξουσίες, πρός τούς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρός τά πνευματικά τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις» (᾿Εφ. στ´ 12).

Εἶναι ἕνας βαθιά πνευματικός ἀγώνας, πού ἡ ᾿Εκκλησία καί τά μέλη της καλοῦνται νά διεξάγουν ἐνάντια σέ ἕναν πολιτισμό πού χαρακτηρίζεται ὡς πολιτισμός θανάτου.

῞Οπου μποροῦμε νά ὁμιλήσουμε καί νά δράσουμε μέ τρόπο πού νά περιορίσουμε τήν περαιτέρω καταστροφή τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς καί νά φέρουμε θεραπεία καί εἰρήνη σ᾿ αὐτούς πού τήν ἔχουν ἀνάγκη, πρέπει νά τό κάνουμε μέ κάθε διαθέσιμο μέσο. Σ᾿ αὐτόν τόν τρίτο χρόνο τῆς νέας χιλιετίας βρισκόμαστε μπροστά σέ τρομακτικές προκλήσεις, πού προέρχονται ἀπό τίς προόδους τῆς βιο-ιατρικῆς τεχνολογίας.

῞Ο,τι γνωρίζουμε καί τιμοῦμε ὡς παραδοσιακές ἀξίες, διαμορφωμένες κυρίως ἀπό τό Εὐαγγέλιο, γρήγορα ἐξαφανίζονται. ῾Ο σεβασμός γιά τήν ἀπόλυτη ἀξιοπρέπεια καί ἱερότητα τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς δίνει τή θέση του στήν καθαρή χρησιμοθηρία.

῎Εμβρυα δημιουργοῦνται καί καταστρέφονται, ἔτσι ὥστε οἱ ἐρευνητές νά πάρουν τά ἀρχέγονα ἐμβρυϊκά κύτταρά τους, ἐνῶ οἱ ἐκτρώσεις συνεχίζονται καί οἱ ἡλικιωμένοι καί ἀνήμποροι φοβοῦνται γιά τή ζωή τους.

῎Ηδη ἐρευνητές προτείνουν γιά κάθε παιδί πού δημιουργεῖται στό δοκιμαστικό σωλήνα, νά δημιουργεῖται καί ἕνας κλῶνος, ὁ ὁποῖος μιά μέρα θά μπορεῖ νά τοῦ προμηθεύσει ἱστούς, μέλη ἤ ζωντανά ὄργανα.

῎Αλλοι ἰατρικοί φορεῖς προτείνουν τά ἄτομα πού φθάνουν μιά ὁρισμένη ἡλικία ἤ ὑποφέρουν ἀπό ἀναπηρίες νά τούς ἐπιτρέπεται — δηλ. νά ὑποχρεώνονται — νά πεθάνουν.

῾Η εὐθανασία, πού ἀρχικά ἦταν μιά ἐκδοχή συμπόνοιας καί ἐνδιαφέροντος γιά «θάνατο μέ ἀξιοπρέπεια», ἔχει γίνει πολιτική· θανατική καταδίκη γιά τό ἔγκλημα κάποιος νά εἶναι ἡλικιωμένος ἤ ἀνήμπορος.

῾Η τρομοκρατία δέν περιορίζεται στούς δρόμους τῆς Νέας ῾Υόρκης ἤ τοῦ Τέλ ᾿Αβίβ. ῾Υπάρχει ἐξίσου στά ἐργαστήρια καί τά νοσοκομεῖα κάτω ἀπό ἄλλο ὄνομα.

Οἱ καιροί ἀλλάζουν. ᾿Εάν θέλουμε νά ἀλλάζουμε μαζί μέ τούς καιρούς, μέ τρόπο πού νά συμφωνεῖ μέ τή θέληση καί τό σκοπό τοῦ Θεοῦ γιά τούς ἑαυτούς μας καί τόν κόσμο πού ζοῦμε, πρέπει νά ἰδοῦμε τά μαγικά βιοηθικά ζητήματα μέ μιά ἱερατική χειρονομία, πού θά ἀναθέτει ὅλα αὐτά στά χέρια τοῦ Θεοῦ.

Εἶναι ἀνάγκη νά τά κρατήσουμε στό Φῶς τῆς ᾿Αναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, τῆς νίκης του ἐνάντια στήν ἁμαρτία,τή βία, τό θάνατο καί τή διαφθορά, μέ τή βεβαία πεποίθηση ὅτι ἡ θέληση τοῦ Θεοῦ θά κυβερνήσει ὅλα τά πράγματα.


Πηγή:" 'Η ΔΡΑΣΙΣ ΜΑΣ' ΙΑΝ - ΦΕΒ 2004"), http://www.im-glyfadas.gr/01/05/01050011.asp